Antxoak kontsumitzea onuragarria da osasun kardiobaskularrarentzat.

Udaberrian Kantauriko antxoa (bokeroia ere esaten zaio) arrain atsegina da eta itsaso zapore arin bat izaten du, ur hotzeko arraina delako, hein handi batean. Antxoa urte osoan izaten den arren Kantauri itsasoa baino toki epelagoetatik ekarrita, Mediterraneotik edo Marokotik, Kantaurikoen zaporea desberdina da, leunagoa. Dietetikaren eta osasunaren ikuspegitik, kardiologoek eta dietistek-nutrizionistek antxoak eta bestelako arrain urdinak kontsumitzea gomendatzen dute. Izan ere, haien gantz-osaera bereziagatik omega-3 gantz-azido ugari dituzte, eta, horri esker, gaixotasun baskularrak eta koronarioak prebenitzen laguntzen dute.

Antxoaren zapore naturala preziatu

Antxoak era askotara kontsumi daitezke, baina sukaldariek aholkatzen dute zenbat eta sinpleago prestatu, orduan eta emaitza hobea izango dugula. Sasoiko arrain delikatu honen haragia ia gordinik edo gutxi kozinatuta probatzeak eta jateak aukera ematen digu haren itsas zapore leuna eta bereizgarria hautemateko.

• Antxoa gordinak. Gordinik kontsumitu nahi badira, lehenik ur jo bat eman behar zaie, erraz askatzen den ezkatak kentzeko, eskuarekin pasata nahikoa izan ohi delarik. Behin antxoak ezkatarik ez duenean, burua kentzen zaie, eta, horrekin batera, erraiak eta hezurrak ere bai. Hala, bi trontzoak bereizten dira. Gatz pixka bat eta oliba-olio birjina estra tanta batzuk botatzen zaizkie, eta prest egongo dira jateko, bakarrik, edo soja-saltsa tanta batzuekin onduta, tomate-entsalada baten gainean. Arrain gordina kontsumitzen dutenek “anisakis” bizkarroiarekin kutsa daitezke, beraz, komenigarria da antxoak 24 orduz izoztea, -20ºC gradura. Etxeko hozkailuek industrialek baino denbora gehiago behar dutenez -20ºC-ra iristeko, produktua bost egunez izozkailuan edukitzea gomendatzen da.
• Kasu honetan, antxoak kontuz garbitzen dira, hezurrak kentzen zaizkie eta trontzoak uzten dira. Gero, gatz pixka bat bota behar zaie, eta, gero, limoi-zukuarekin edo ardo zuriaren ozpinarekin, sagar-ozpinarekin edo sagardo-ozpinarekin egindako marinatu batekin estali ordu erdiz. Behin denbora hori igarota, marinatua kentzen zaie, harizko sukalde-trapu garbi batekin lehortzen dira, eta oliba-birjina estran murgildu, baratxuri-ale zatitu batekin eta ondo txikitutako perrexilarekin. Unea bertan kontsumitu nahi badira, nahikoa izango da ordu erdiz ozpin-marinatuan egotea eta beste ordu erdiz baratxuriarekin usaingozatutako olioan. Beranduago edo hurrengo egunean kontsumitu nahi badira, gomendagarria da ordu erdiz uztea ozpin-marinatuan. Izan ere, lehorrago geratuko diren arren, baratxuriarekin usaingozatutako oliotan denbora gehiago manten daitezke (bi egunez). Marinatua piperrekin usaingozatutako zitriko-zukuarekin ere presta daiteke. Marinatuak ez du anisakisa hiltzen, baina horrela kontsumitu nahi izanez gero ere aurrez izoztu egin beharko dira.
• Labean emeki. Antxoak berotan kozinatu nahi badira, labea erabil daiteke. Kasu horretan, gomendagarria da hezurrak ez kentzea, horrela gutxiago lehortu eta urtsuagoak geratuko direlako. Honela egiten da: oliba-olioz egiten dira antxoak, beren barruan tonu arrosa mantentzeko adina egiten dira eta labetik ateratzen dira. Gatz-puntua eta ozpin-tanta batzuk bota. Eta jateko prest! Adi, antxoak 60 gradura iristen ez badira, gutxi egiten badira, litekeena da anisakisa ez hiltzea, horregatik komeni da aurrez izoztea edo izoztutakoak erostea.
• Baratxuriekin. Antxoak ez itsasteko zartagin batean erre daitezke, oliba-olio birjina pixka batekin eta ondo txikitutako baratxuriarekin. Su altuan salteatzen dira, kanpotik horitu eta barrutik urtsu egon arte. Frijitu edo salteatu hori hezurrak kendu gabe ere prestatzen da, arraina urtsuago egon dadin.
• Antxoak kozinatzeko beste modu batean, arrautza-irinetan pasatzeko teknika erabiltzen da. Antxoak garbitu, eta hezurrak kentzen zaizkio, baina trontzoak bereizi gabe, irekita egon daitezen. Gatz pixka bat botatzen zaie, eta irinetik eta irabiatutako arrautzatik pasatzen dira. Gero, zartagin batean frijitzen dira, oliba-olio birjin askorekin, kanpotik horitu eta barrutik urtsu geratu arte. Antxoak txikiak badira, binaka bil daitezke irekita dagoen partetik, eta arrautza-irinetik pasatzeko eta frijitzeko prozesu berdinari jarraitu.
• Antxoak bere horretan edo beteta arrautzazta daitezke. Antxoak betetzeko aukera ezberdinak daude: piper erreak, kozinatutako barrengorriak, koilarakada bat pisto (tomate-saltsa kendu ondoren) edo gazta suabea baten zatitxo batzuk. Arrautza-irinetan pasatu, eta frijitu egiten dira. Eskarola-entsaladarekin edo sasoiko beste produktu batekin (tomatea, esaterako) zerbitza daitezke.